W Polsce dziaÅ‚a ok. 830 tys. firm rodzinnych. GenerujÄ… rocznie 332 mld zÅ‚, co piÄ…ta wypracowana w naszym kraju zÅ‚otówka jest wynikiem wÅ‚aÅ›nie ich pracy. W ciÄ…gu najbliższych piÄ™ciu lat w rÄ™ce kolejnej generacji przejdzie ok. 57 proc. firm rodzinnych, ale tylko nieco ponad 8 proc. nastÄ™pców deklaruje chęć ich poprowadzenia. Do konsultacji trafiÅ‚ niedawno projekt ustawy o fundacji rodzinnej, który ma pomóc rozwiÄ…zać problem sukcesji, umożliwi też firmom rodzinnym stabilny rozwój w perspektywie wielopokoleniowej. – To odpowiedź na oczekiwania prywatnej przedsiÄ™biorczoÅ›ci – ocenia Piotr Aleksiejuk z kancelarii Wojarska Aleksiejuk i Wspólnicy.
– WedÅ‚ug danych resortu rozwoju w Polsce mamy ponad 800 tys. firm rodzinnych, które w 2019 roku wygenerowaÅ‚y ponad 300 mld zÅ‚ przychodu. SÄ… naszym dobrem narodowym, dziÄ™ki któremu polski produkt jest szerzony w miÄ™dzynarodowych realiach gospodarczych. Projekt ustawy o fundacji rodzinnej jest kompleksowym rozwiÄ…zaniem problemów, z jakimi borykajÄ… siÄ™ firmy rodzinne, zwÅ‚aszcza funkcjonujÄ…ce w Å›rednim i dużym biznesie – podkreÅ›la w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes Piotr Aleksiejuk, radca prawny, partner zarzÄ…dzajÄ…cy w kancelarii Wojarska Aleksiejuk i Wspólnicy.
Pod koniec marca 2021 roku do konsultacji zewnÄ™trznych trafiÅ‚ projekt ustawy o fundacji rodzinnej przygotowany przez Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii. Stworzenie instytucji fundacji rodzinnej ma ochronić firmÄ™ przed problemami zwiÄ…zanymi ze zmianÄ… wÅ‚aÅ›ciciela i uÅ‚atwić powierzenie jej zarzÄ…dzania spadkobiercom.
– Fundacja rodzinna ma za zadanie skupiać wÅ‚asność w jednym podmiocie i przede wszystkim umożliwiać zachowanie jej trwaÅ‚oÅ›ci na wypadek tzw. niekontrolowanej sukcesji. W przypadku Å›mierci nestora ma umożliwić dalsze jej funkcjonowanie zgodnie z wizjÄ… jej fundatora, czyli twórcy fundacji. Ma też przeciwdziaÅ‚ać scenariuszom traumatycznym, które pisze życie, czyli przede wszystkim potencjalnym konfliktom pomiÄ™dzy sukcesorami – wyjaÅ›nia ekspert.
FundacjÄ™ rodzinnÄ… bÄ™dzie można utworzyć poprzez sporzÄ…dzenie u notariusza aktu zaÅ‚ożycielskiego lub testamentu. Najważniejsze kwestie fundator bÄ™dzie mógÅ‚ zawrzeć w jej statucie. Zgodnie z zaÅ‚ożeniami ustawy fundacja rodzinna bÄ™dzie mogÅ‚a zostać wyposażona w szeroko rozumiany majÄ…tek – pieniÄ…dze, papiery wartoÅ›ciowe, nieruchomoÅ›ci, udziaÅ‚y czy akcje. Fundator bÄ™dzie miaÅ‚ dużą swobodÄ™ w okreÅ›laniu zasad zarzÄ…dzania majÄ…tkiem. Sam też ustali krÄ…g beneficjentów – bÄ™dÄ… mogli to być czÅ‚onkowie rodziny, ale też np. organizacje pożytku publicznego.
– W przypadku, gdy nie ma sukcesorów albo nikogo z predyspozycjami do rozwijania przedsiÄ™biorstwa, można zaangażować management zewnÄ™trzny, który dalej pokieruje rozwojem przedsiÄ™biorstwa rodzinnego, a także innych aktywów skupionych wokóÅ‚ rodziny. Sukcesorzy, rodzina bÄ™dÄ… beneficjentami i skorzystajÄ… z profesjonalnego zarzÄ…dzania – zaznacza radca prawny.
Firma rodzinna czÄ™sto stanowi dorobek pracy wielu pokoleÅ„. Niebezpiecznym momentem jest jednak jej przekazanie kolejnej generacji. Dane Instytutu Biznesu Rodzinnego, na które powoÅ‚uje siÄ™ resort finansów, wskazujÄ…, że w perspektywie najbliższych piÄ™ciu lat w rÄ™ce mÅ‚odszego pokolenia przejdzie ok. 57 proc. firm rodzinnych, jednoczeÅ›nie tylko 8,1 proc. nastÄ™pców deklaruje chęć poprowadzenia firmy stworzonej przez rodziców. Tymczasem przerwanie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci zarzÄ…dzania czy brak osób, które chciaÅ‚yby przejąć prowadzenie biznesu, mogÄ… zagrozić istnieniu firmy.
Dotychczasowe przepisy stanowiÅ‚y uÅ‚atwienia raczej dla najmniejszych firm rodzinnych. Chodzi m.in. o wprowadzenie instytucji umożliwiajÄ…cych przeksztaÅ‚cenie przedsiÄ™biorcy prowadzÄ…cego indywidualnÄ… dziaÅ‚alność gospodarczÄ… w spóÅ‚kÄ™ z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ… czy stworzenie zarzÄ…du sukcesyjnego, Co wiÄ™cej, jak wskazuje Piotr Aleksiejuk, rozwiÄ…zywaÅ‚y one problem sukcesji do drugiego pokolenia.
– Te przepisy nie umożliwiaÅ‚y nestorom, wÅ‚aÅ›cicielom firm rodzinnych wdrożenia takiego projektu sukcesji z krwi i koÅ›ci, jaki funkcjonuje w Europie Zachodniej czy w gospodarkach wysoko rozwiniÄ™tych, czyli procesu wielopokoleniowego, umożliwiajÄ…cego funkcjonowanie firmie rodzinnej przez wiele pokoleÅ„. Dopiero projekt ustawy o fundacjach rodzinnych takÄ… możliwość zapewnia – tÅ‚umaczy ekspert kancelarii Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy.
Instytucja fundacji rodzinnych od lat istnieje w krajach Europy Zachodniej, m.in. w Austrii, Holandii, Niemczech, Szwajcarii czy Szwecji. PrzykÅ‚adem fundacji sÄ… np. Stichting INGKA Foundation (IKEA), Giorgio Armani Foundation, Dr. Oetker czy Rodzina Wallenbergów (Electrolux, SAAB, Ericsson). Polscy przedsiÄ™biorcy do tej pory, nie majÄ…c innych możliwoÅ›ci, czÄ™sto korzystali z rozwiÄ…zaÅ„ oferowanych przez inne paÅ„stwa. To zaÅ› prowadziÅ‚o do przenoszenia aktywów za granicÄ™. Stworzenie instytucji fundacji rodzinnych w Polsce pomoże to zmienić. JeÅ›li ustawa wejdzie w życie, Polska bÄ™dzie jednym z niewielu krajów w Europie Åšrodkowo-Wschodniej z instytucjÄ… fundacji rodzinnej, może w zwiÄ…zku z tym przyciÄ…gnąć nowych inwestorów.
– BÄ™dzie to możliwe dziÄ™ki rozsÄ…dnym rozwiÄ…zaniom podatkowym, które proponuje fundacja, choć wiele aspektów wymaga doprecyzowania. Natomiast na pewno spowoduje, że firmy rodzinne bÄ™dÄ… miaÅ‚y stabilniejsze warunki do rozwijania siÄ™, co sprzyjać bÄ™dzie polskiej gospodarce – ocenia Piotr Aleksiejuk.
Te korzystne kwestie podatkowe to m.in. fakt, że majÄ…tek wniesiony do fundacji przez fundatora nie bÄ™dzie przychodem, nie bÄ™dzie też wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ to z obciążeniami podatkowymi. DziaÅ‚alność fundacji bÄ™dzie opodatkowana na zasadach ogólnych, a dochody fundatora oraz beneficjentów z tzw. grupy zerowej, pochodzÄ…ce z fundacji, nie bÄ™dÄ… podlegaÅ‚y opodatkowaniu PIT. W przypadku likwidacji fundacji nabyte od niej Å›wiadczenia i mienie bÄ™dÄ… podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. BÄ™dÄ… z niego zwolnieni najbliżsi fundatora, jeÅ›li przedmiotem Å›wiadczenia bÄ™dzie mienie, które wniósÅ‚ on do fundacji.
WedÅ‚ug zapowiedzi autorów projektu nowe przepisy mogÄ… trafić do parlamentu w drugiej poÅ‚owie 2021 roku, a ustawa wejść w życie na poczÄ…tku 2022 roku.
