RoÅ›linne zastÄ™pniki produktów odzwierzÄ™cych przestaÅ‚y być niszÄ…, weszÅ‚y już do mainstreamu i coraz częściej trafiajÄ… do koszyków zakupowych. Część konsumentów caÅ‚kowicie odchodzi od produktów i skÅ‚adników odzwierzÄ™cych, ale znacznie wiÄ™ksza grupa ogranicza ich spożycie lub ma taki zamiar. Na ten trend reagujÄ… również producenci, o czym może Å›wiadczyć coraz szersza póÅ‚ka produktów zastÄ™pujÄ…cych miÄ™so czy nabiaÅ‚ w sklepach ogólnospożywczych. Stale trwajÄ… także prace nad kolejnymi alternatywami. Wprawdzie laboratoryjnie wytwarzane miÄ™so zakrawa jeszcze na science fiction, zwÅ‚aszcza w wymiarze masowym, technologicznie jednak jest już możliwe.
– Trend roÅ›linny ewoluowaÅ‚. Na poczÄ…tku mówiliÅ›my przede wszystkim o produktach, które byÅ‚y pozycjonowane konkretnie jako wegetariaÅ„skie czy wegaÅ„skie, teraz ta komunikacja jest niejako „rozmiÄ™kczona”, mówimy bardziej o produktach roÅ›linnych – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Honorata Jarocka, senior food and drink analyst w firmie badawczej Mintel. – To pokazuje, że marki starajÄ… siÄ™ wyjść do konsumenta masowego. Już nie ograniczajÄ… siÄ™ do grupy konsumentów, którzy w stu procentach podążajÄ… za dietÄ… wegetariaÅ„skÄ… czy wegaÅ„skÄ… – wychodzÄ… bardziej do fleksikonsumentów, którzy w sposób Å›wiadomy ograniczajÄ… ilość produktów odzwierzÄ™cych w swojej diecie i otwierajÄ… siÄ™ na wszystko, co nowe. To, co napÄ™dza ten trend, to w dużej mierze atrybuty prozdrowotne.
WedÅ‚ug przewidywaÅ„ firmy Mintel rynek ten bÄ™dzie dalej rósÅ‚, ponieważ coraz wiÄ™cej osób zmienia dietÄ™ na lżejszÄ… i bardziej urozmaiconÄ…. Z drugiej strony konsumenci sÄ… także bardziej Å›wiadomi wpÅ‚ywu hodowli zwierzÄ…t gospodarskich na Å›rodowisko, gdyż pochÅ‚ania ona wielokrotnie wiÄ™cej energii i wody niż uprawa roÅ›lin. Z trzeciej wreszcie szukajÄ… oni także nowych doznaÅ„ smakowych i chÄ™tnie wypróbowujÄ… np. pasty warzywne czy bezmiÄ™sne wÄ™dliny lub burgery.
Do tych ogólnych trendów dokÅ‚ada siÄ™ efekt pandemii – jeszcze wiÄ™ksza dbaÅ‚ość o zdrowie swoje i rodziny oraz wiÄ™cej czasu na przygotowywanie posiÅ‚ków. Co piÄ…ty konsument zadeklarowaÅ‚, że w wyniku pandemii bardziej zainteresowaÅ‚ siÄ™ dietÄ… wegaÅ„skÄ….
– Nadal niewielki odsetek konsumentów deklaruje, że sÄ… stuprocentowymi wegetarianami czy weganami, ale pozytywne jest to, że coraz wiÄ™cej osób deklaruje, że wÅ‚Ä…cza do swojej diety alternatywy dla produktów miÄ™snych czy nabiaÅ‚owych. Pandemia trochÄ™ przyspieszyÅ‚a zainteresowanie dietÄ… roÅ›linnÄ… – zauważa Honorata Jarocka. – Ale produkty roÅ›linne też sÄ… taÅ„sze, jeÅ›li mówimy o bazowych, nieskomplikowanych recepturach. SÄ… dostÄ™pne, lokalne, póÅ‚ka roÅ›linna jest caÅ‚kiem spora, oferuje wiele wariantów, czy to sÄ… zamienniki dla sera, jogurtów, czy produktów miÄ™snych.
Z danych GUS wynika, że w 2019 roku spożycie miÄ™sa Å›rednio na mieszkaÅ„ca spadÅ‚o o 2,3 proc. wobec 2018 roku i wyniosÅ‚o 61 kg, w tym miÄ™sa surowego 34,4 kg (spadek o 3,1 proc.). Na niezmienionym poziomie utrzymaÅ‚a siÄ™ konsumpcja drobiu (18,4 kg), co oznacza, że na popularnoÅ›ci straciÅ‚a wieprzowina. Wyraźnie wiÄ™cej miÄ™sa zjadali czÅ‚onkowie rolniczych gospodarstw domowych (nie tylko zresztÄ… miÄ™sa – także warzyw, mleka czy pieczywa). W 2019 roku na osobÄ™ przypadaÅ‚o w nich 70 kg produktów miÄ™snych, w tym 41,6 kg miÄ™sa surowego (w tym 20,3 kg drobiowego).
Masowi producenci miÄ™sa i wÄ™dlin, widzÄ…c ten trend, wprowadzili do swojego portfolio produkty roÅ›linne, takie np. jak RoÅ›l-inne kabanosy TarczyÅ„skiego, linia Z Gruntu Dobre SokoÅ‚owa, w skÅ‚ad której wchodzÄ… wegaÅ„skie pasty i smalczyki, warzywne pasztety czy burgery. W trend ten wÅ‚Ä…czajÄ… siÄ™ także producenci nabiaÅ‚u – np. OSM Åowicz oferuje wegaÅ„skie jogurty, smarowidÅ‚a, plastry, bloki i wiórki czy desery. Decyzja o rozpoczÄ™ciu produkcji wyrobów wegaÅ„skich zapadÅ‚a już także w SM Mlekpol. Jak wynika z danych przytaczanych przez RoÅ›linnieJemy, 40 proc. spożywczych gigantów ma osobny dziaÅ‚ zajmujÄ…cy siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie opracowywaniem i wprowadzaniem w peÅ‚ni roÅ›linnej żywnoÅ›ci.
– MyÅ›lÄ™, że produkty roÅ›linne nie mogÄ… zagrozić tradycyjnej póÅ‚ce. Jest miejsce na produkty ze standardowej oferty nabiaÅ‚owej czy miÄ™snej, ale również na warianty z póÅ‚ki roÅ›linnej – przewiduje analityczka Mintela. – To też przekÅ‚ada siÄ™ na sposób ekspozycji tych produktów w sklepach. Do tej pory byÅ‚y one pozycjonowane w odseparowanej części sklepu, teraz sÄ… poÅ‚ożone obok siebie. To także pokazuje, że te segmenty nie konkurujÄ… ze sobÄ…, ale siÄ™ uzupeÅ‚niajÄ…: każdy może jednego dnia wybrać alternatywÄ™ dla miÄ™sa, drugiego dnia produkty standardowe.
Jej zdaniem produkty roÅ›linne bÄ™dÄ… zyskiwaÅ‚y coraz prostszy skÅ‚ad, a producenci bÄ™dÄ… siÄ™gać po coraz nowsze surowce bazowe do ich produkcji – kiedyÅ› jedynÄ… alternatywÄ… dla miÄ™sa byÅ‚o biaÅ‚ko sojowe, obecnie siÄ™ga siÄ™ po groch, sÅ‚onecznik, buraki czy – to nowość – bób (marka Bobowina). W przypadku nabiaÅ‚u jest to ryż, kokos czy owies.
Inną drogą do ograniczenia tradycyjnej produkcji mięsa przy zachowaniu smaku jest mięso hodowane laboratoryjnie.
– Jest to koncept na ten moment jeszcze drogi, bardzo niszowy, ale to też pokazuje, że ta kategoria siÄ™ zmienia w odpowiedzi na potrzeby konsumentów – mówi Honorata Jarocka. – Część konsumentów deklaruje, że niekoniecznie tÄ™skniÄ… za tradycyjnym smakiem miÄ™sa, ale sÄ… też tacy, którzy oczekujÄ… bliskoÅ›ci smaku czy tekstury. Wydaje mi siÄ™, że możemy siÄ™ spodziewać bardzo wielu nowoÅ›ci roÅ›linnych, które nie tylko zapewniÄ… odskoczniÄ™ od tego, co znane, ale także zaoferujÄ… nowe, ekscytujÄ…ce doÅ›wiadczenia smakowe.
