Wypalenie zawodowe, depresja, zaburzenia psychiczne, dolegliwoÅ›ci bólowe i choroby psychosomatyczne – do tego może prowadzić dÅ‚ugotrwaÅ‚y brak urlopu i efektywnego wypoczynku. Badania pokazujÄ… tymczasem, że Polacy nawet na wakacjach nie rozstajÄ… siÄ™ ze sÅ‚użbowym smartfonem czy laptopem, sprawdzajÄ…c maile i odbierajÄ…c telefony z pracy. – Problem odciÄ™cia siÄ™ od pracy podczas urlopu wynika z tego, że, po pierwsze, mamy natÅ‚ok myÅ›li, a po drugie – dużo stresu i poczucia odpowiedzialnoÅ›ci, kontroli – mówi Kinga Rucka, psycholożka i wykÅ‚adowczyni Uniwersytetu WSB Merito Åódź. Jak wskazuje, do letniego urlopu można siÄ™ jednak zawczasu odpowiednio przygotować, aby móc efektywnie odpocząć.
– Jako Polacy mamy problem z odpoczynkiem, z odciÄ™ciem siÄ™ od pracy podczas urlopu. Wynika to z wielu kwestii, a jednÄ… z nich jest to, że odpoczynek też jest umiejÄ™tnoÅ›ciÄ…, której trzeba siÄ™ nauczyć, wytrenować. ZwÅ‚aszcza w dzisiejszym Å›wiecie, przepeÅ‚nionym różnymi bodźcami, które do nas docierajÄ… zarówno z zewnÄ…trz, jak i z wewnÄ…trz – mówi agencji Newseria Biznes Kinga Rucka.
Jak pokazujÄ… dane UrzÄ™du Komunikacji Elektronicznej, 92,7 proc. Polaków korzysta z internetu w telefonie, gÅ‚ównie do przeglÄ…dania stron, odbierania i wysyÅ‚ania maili oraz używania portali spoÅ‚ecznoÅ›ciowych i komunikatorów. Blisko 2/3 korzysta z niego, aby być na bieżąco, czytajÄ…c portale i serwisy informacyjne, a wiÄ™cej niż co trzeci Polak do grania i oglÄ…dania filmów czy seriali w serwisach streamingowych. Z ostatniego raportu „Digital 2022” We Are Social wynika też, że przeciÄ™tny Polak spÄ™dza w internecie Å›rednio 6 godz. i 42 min dziennie, co daje prawie 45 godz. tygodniowo. Badania pokazujÄ…, że z telefonem nie rozstajemy siÄ™ nawet w sypialni, przed snem, podczas spotkaÅ„ towarzyskich czy w trakcie letniego urlopu.
– Problem odciÄ™cia siÄ™ od pracy podczas urlopu wynika z tego, że mamy natÅ‚ok myÅ›li, który powoduje różne, czasem nieprzyjemne emocje – mówi wykÅ‚adowczyni Uniwersytetu WSB Merito Åódź. – To sprawia, że nie jesteÅ›my w stanie siÄ™ odciąć, odpocząć, dobrze zregenerować. Mózg tak jak mięśnie potrzebuje odpoczynku. Dodatkowo pojawiajÄ… siÄ™ myÅ›li typu: czy na pewno wszystko zrobiÅ‚am, czy o niczym nie zapomniaÅ‚am, czy jak wrócÄ™ z pracy, nie bÄ™dÄ™ mieć zbyt dużo obowiÄ…zków i szef nie bÄ™dzie zÅ‚y. To też prowadzi do lÄ™ku i napiÄ™cia, które zaprzÄ…ta nam gÅ‚owÄ™, przez co nie możemy siÄ™ skupić na tym, co faktycznie nas interesuje, co lubimy robić.
WedÅ‚ug przeprowadzonego w 2020 roku badania Devire (raport „On-line czy off-line? Jak Polacy spÄ™dzajÄ… wakacje?”) aż 69 proc. Polaków na urlopie sprawdza sÅ‚użbowÄ… pocztÄ™, 63 proc. odbiera sÅ‚użbowy telefon, a co 10. nawet podczas wakacji wykonuje standardowe obowiÄ…zki zawodowe. Tylko 1 proc. badanych zadeklarowaÅ‚, że w trakcie urlopu pozostaje offline i nie skorzysta z telefonu ani laptopa.
– Kiedy bierzemy ze sobÄ… laptopa, a w dzisiejszych czasach nawet w prywatnym telefonie mamy podÅ‚Ä…czonego sÅ‚użbowego maila, to każde pikniÄ™cie powoduje w nas poczucie lÄ™ku i automatycznie sprawdzamy, co to za mail, i chcemy na niego odpowiadać – mówi Kinga Rucka.
Jak podkreÅ›la, takie niehigieniczne korzystanie z technologii powoduje jednak, że mózg nie jest w stanie efektywnie odpoczywać. Przez to dużo gorzej radzi sobie z przebodźcowaniem i stresem, co w konsekwencji może prowadzić nawet do wypalenia zawodowego, zaburzeÅ„ psychicznych oraz fizycznych dolegliwoÅ›ci na tym tle.
– Praca na wakacjach skutkuje przede wszystkim nieprzyjemnymi emocjami. Czujemy wiÄ™cej zÅ‚oÅ›ci i frustracjÄ™ spowodowanÄ… tym, że siÄ™gamy do tej pracy pomimo zaÅ‚ożenia, że bÄ™dziemy odpoczywać, bo po to jest urlop. Ten lÄ™k może siÄ™ przeciÄ…gać, a dÅ‚ugotrwaÅ‚y stres prowadzi do wypalenia zawodowego i zaburzeÅ„ psychicznych, takich jak depresja. Nasze ciaÅ‚o mówi nam o tym, że jest zmÄ™czone, przeciążone. Na poczÄ…tku daje delikatne sygnaÅ‚y w postaci napiÄ™cia, na przykÅ‚ad w karku, szyi, później pojawiajÄ… siÄ™ bóle gÅ‚owy, brzucha, co prowadzi do różnych chorób somatycznych – wymienia psycholożka.
Zdaniem ekspertki do letniego urlopu można się odpowiednio przygotować, aby efektywnie wypocząć. Przede wszystkim, o ile to możliwe, warto zostawić służbowego laptopa czy telefon w domu.
– Jeżeli nie mamy takiej opcji, żeby w ogóle zrezygnować z brania komputera czy sprawdzania poczty, to dobrym sposobem jest ustalić sobie póÅ‚ godziny czy maksymalnie godzinÄ™ w ciÄ…gu dnia na pracÄ™. Nastawiamy sobie stoper, wÅ‚Ä…czamy alarm i kiedy on zadzwoni, zamykamy laptopa – mówi Kinga Rucka. – Przed urlopem dobrze jest też zrobić sobie listÄ™ zadaÅ„, pogrupować wszystkie nasze obowiÄ…zki na te, które sÄ… ważne i pilne, i wykonać je przed pójÅ›ciem na urlop. Warto też siÄ™ zastanowić, które zadania możemy oddelegować innym pracownikom i które nie sÄ… aż tak pilne i możemy spokojnie zrobić je dopiero po powrocie.
Dobrze jest również zastanowić siÄ™ nad tym, jakie aktywnoÅ›ci i formy spÄ™dzania wolnego czasu sprawiajÄ… nam przyjemność, i wokóÅ‚ nich zaplanować wakacje.
– Trzeba odpowiedzieć samemu sobie na pytanie o to, co lubiÄ™ robić, co sprawia mi przyjemność, czy odpoczywam wtedy, kiedy jestem aktywna, kiedy chodzÄ™ po górach, czy potrzebujÄ™ ruchu fizycznego, czy jednak chwili lenistwa dla siebie. SÄ… też bardzo fajne techniki mindfulness, czyli techniki uważnoÅ›ci, które uczÄ… nas, jak być tu i teraz, jak skupić siÄ™ na chwili obecnej, żeby faktycznie siÄ™ zrelaksować i zregenerować – mówi wykÅ‚adowczyni Uniwersytetu WSB Merito Åódź. – Jeżeli jest to możliwe, dobrze jest też wziąć sobie dwa tygodnie wypoczynku, żeby pierwsze dwa–trzy dni poÅ›wiÄ™cić na przygotowanie naszego ciaÅ‚a, mózgu i nas samych do tego, że zaraz bÄ™dziemy wypoczywać, że zajmiemy siÄ™ wtedy tylko sobÄ…. Później jest ten wÅ‚aÅ›ciwy urlop, trwajÄ…cy okoÅ‚o tygodnia i kilka dni, żebyÅ›my mogli wrócić trochÄ™ wczeÅ›niej przed rozpoczÄ™ciem pracy, żeby oswoić siÄ™ z myÅ›lÄ… o powrocie.
