Rak pÅ‚uca, astma czy przewlekÅ‚a obturacyjna choroba pÅ‚uc to schorzenia, na które cierpi coraz wiÄ™cej Polaków i które stanowiÄ… istotne obciążenie dla systemu opieki zdrowotnej. Pomimo wielomilionowej i wciąż rosnÄ…cej populacji pacjentów nadal nie ma jednak kompleksowego, krajowego planu dotyczÄ…cego chorób pÅ‚uc. Do tej pory nie byÅ‚y one uważane za priorytet, ale pandemia COVID-19 pokazaÅ‚a i dodatkowo pogÅ‚Ä™biÅ‚a wieloletnie zaniedbania w zakresie opieki pulmonologicznej. Dlatego z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Chorób PÅ‚uc powoÅ‚ano wÅ‚aÅ›nie PolskÄ… KoalicjÄ™ Zdrowe PÅ‚uca, której celem jest m.in. opracowanie i wdrożenie dÅ‚ugofalowej strategii dla polskiej pulmonologii – na wzór strategii kardiologicznej lub onkologicznej. BÄ™dzie siÄ™ ona skupiać na poprawie opieki nad pacjentami z przewlekÅ‚ymi chorobami ukÅ‚adu oddechowego.
– Rak pÅ‚uca jest chorobÄ…, która wymaga szybkiej, trafnej i skoordynowanej diagnostyki, a z tym mamy w Polsce problem. Niestety chorzy czekajÄ… zarówno na rozpoczÄ™cie diagnostyki, jak i na jej zakoÅ„czenie. Ten proces czÄ™sto jest podejmowany zbyt późno i jest zbyt dÅ‚ugotrwaÅ‚y. Problemem jest też sÅ‚aba dostÄ™pność do dobrej jakoÅ›ci badaÅ„ obrazowych i diagnostyki endoskopowej, która jest kluczowa, żeby postawić rozpoznanie raka pÅ‚uca, oraz zÅ‚a organizacja caÅ‚ego tego procesu diagnostycznego, sÅ‚aba koordynacja pomiÄ™dzy różnymi specjalnoÅ›ciami, które opiekujÄ… siÄ™ chorym na etapie tego procesu – mówi agencji Newseria Biznes prof. dr hab. n. med. Joanna Chorostowska-Wynimko z Instytutu Gruźlicy i Chorób PÅ‚uc w Warszawie oraz Polskiego Towarzystwa Chorób PÅ‚uc.
WedÅ‚ug ubiegÅ‚orocznego raportu Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych w Polsce rak pÅ‚uca to nowotwór o najwiÄ™kszej zachorowalnoÅ›ci i umieralnoÅ›ci. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2018 roku odnotowano 21,2 tys. nowych zachorowaÅ„ i aż 23,7 tys. wywoÅ‚anych nim zgonów. Åšmiertelność zwiÄ…zana z rakiem pÅ‚uca jest w Polsce wyższa niż w przypadku raka piersi, prostaty i jelita grubego razem wziÄ™tych.
– Jest to nowotwór stanowczo zbyt późno rozpoznawany. Tylko okoÅ‚o 20 proc. chorych z rakiem pÅ‚uca kwalifikuje siÄ™ do zabiegu operacyjnego. Tymczasem dziÅ› mamy już możliwoÅ›ci leczenia i rak pÅ‚uca staje siÄ™ w tej chwili chorobÄ… przewlekÅ‚Ä…, dlatego powinien być rozpoznawany dużo wczeÅ›niej – podkreÅ›la dr n. med. MaÅ‚gorzata Czajkowska-Malinowska, prezes Polskiego Towarzystwa Chorób PÅ‚uc.
Dane kampanii „Kaszel ma znaczenie!” pokazujÄ…, że Å›redni wiek, w jakim diagnozuje siÄ™ raka pÅ‚uca, wynosi w Polsce ok. 60–64 lata. Tylko ok. 10 proc. pacjentów ma poniżej 50 lat. Jest to najczęściej wykrywany nowotwór u mężczyzn (po raku prostaty) i drugi pod wzglÄ™dem wystÄ™powania u kobiet (po raku piersi).
Objawy raka pÅ‚uca – który dzieli siÄ™ na typ drobnokomórkowy (ok. 15 proc. przypadków) i niedrobnokomórkowy (85 proc.) – sÄ… bardzo niespecyficzne, ale szybkie rozpoznanie i diagnoza dajÄ… szansÄ™ na wdrożenie skutecznej terapii i pokonanie choroby. SygnaÅ‚em alarmowym powinien być m.in. dÅ‚ugo utrzymujÄ…cy siÄ™ kaszel (powyżej dwóch–trzech tygodni), który ponad poÅ‚owa chorych zgÅ‚asza jako pierwszy objaw, przewlekÅ‚a chrypka albo Å›wisty i dusznoÅ›ci. To znak na uruchomienie procesu diagnostycznego, czyli jak najszybszej wizyty u pulmonologa.
– Specjalista chorób pÅ‚uc, czyli pulmonolog, rozpoczyna diagnostykÄ™ i doprowadza do postawienia rozpoznania. Odpowiada za zlecenie i interpretacjÄ™ badaÅ„ obrazowych, wykonanie biopsji, czyli pobranie materiaÅ‚u, który potem staje siÄ™ podstawÄ… do badania patomorfologicznego i finalnego rozpoznania. Wreszcie rolÄ… pulmonologa jest również rozpoznanie chorób wspóÅ‚istniejÄ…cych, bo czÄ™sto sÄ… też inne, przewlekÅ‚e choroby pÅ‚uc, zoptymalizowanie ich leczenia tak, aby chory mógÅ‚ rozpocząć leczenie w jak najlepszym stanie ogólnym – mówi prof. dr hab. n. med. Joanna Chorostowska-Wynimko.
– Leczenie pacjentów z rakiem pÅ‚uca powinno być leczeniem kompleksowym, uczestniczÄ… w nim lekarze różnych specjalnoÅ›ci, w tym.in. torakochirurdzy, pulmonolodzy, onkolodzy i radioterapeuci. W tym zespole rola pulmonologa jest ważna i niepodważalna, wiÄ™kszość procesu diagnostycznego realizujÄ… wÅ‚aÅ›nie pulmonolodzy. Oni kwalifikujÄ… pacjentów do leczenia i je prowadzÄ…, Å›ciÅ›le wspóÅ‚pracujÄ…c z innymi specjalistami – dodaje prof. dr hab. n. med. RafaÅ‚ Krenke z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Polskiego Towarzystwa Chorób PÅ‚uc.
Pulmonolodzy wskazujÄ…, że rak pÅ‚uca nie jest jedynÄ… chorobÄ…, która stanowi bardzo poważny problem dla systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Równie dużym, pod wzglÄ™dem epidemiologii nawet wiÄ™kszym obciążeniem, jest też przewlekÅ‚a obturacyjna choroba pÅ‚uc (POChP). Jak podaje Polskie Towarzystwo Chorób PÅ‚uc, w 2018 roku liczba chorych na POChP w Polsce wyniosÅ‚a blisko 1,3 mln, co stanowiÅ‚o ok. 4 proc. dorosÅ‚ej populacji, ale zachorowalność i umieralność wywoÅ‚ana tÄ… chorobÄ… sukcesywnie roÅ›nie. GÅ‚ównym wyzwaniem jest jej rozpoznawanie – wedÅ‚ug szacunków PTChP obecnie leczonych jest ok. 65,5 proc. chorych, a ponad 1/3 (ok. 682 tys. osób) wciąż pozostaje niezdiagnozowana.
– POChP na Å›wiecie jest już w tej chwili trzeciÄ… najczÄ™stszÄ… przyczynÄ… zgonów. To choroba, która doprowadza do niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci i koniecznoÅ›ci wypÅ‚acania rent inwalidzkich, a wiÄ™c jest dużym obciążeniem dla systemu, ale i dla samego pacjenta. Tymczasem Polacy maÅ‚o o niej wiedzÄ…. Tylko 6 proc. Polaków zna skrót POChP – podkreÅ›la dr n. med. MaÅ‚gorzata Czajkowska-Malinowska z Kujawsko-Pomorskiego Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy. – Kolejnym problemem w pulmonologii jest astma, na którÄ… choruje 3–4 mln Polaków, oraz choroby rzadkie, które powinny być prowadzone i diagnozowane przede wszystkim w oÅ›rodkach referencyjnych, a tych w Polsce nie ma. Dalej mamy również zaburzenia oddychania w czasie snu, które nieleczone doprowadzajÄ… do powikÅ‚aÅ„ sercowo-naczyniowych i mogÄ… np. stwarzać ryzyko wypadków drogowych z powodu zaÅ›niÄ™cia za kierownicÄ….
Pulmonolodzy wskazujÄ…, że pomimo wielu wyzwaÅ„ i wielomilionowej populacji pacjentów z chorobami pÅ‚uc w Polsce nadal nie ma kompleksowego krajowego planu dotyczÄ…cego takich schorzeÅ„. Do tej pory nie byÅ‚y one uważane za priorytet, ale okres pandemii pokazaÅ‚ efekty wieloletnich zaniedbaÅ„ w zakresie opieki pulmonologicznej. Dlatego wÅ‚aÅ›nie 8 grudnia br. z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Chorób PÅ‚uc zostaÅ‚a powoÅ‚ana Polska Koalicja Zdrowe PÅ‚uca.
– Celem powoÅ‚ania koalicji jest stworzenie strategii pulmonologicznej, opartej na najlepszych standardach, która doprowadzi do poprawy jakoÅ›ci opieki dla pacjentów z przewlekÅ‚ymi chorobami pÅ‚uc. Chcemy prowadzić dziaÅ‚ania edukacyjne, komunikacyjne i opiniotwórcze, które pomogÄ… polskim pacjentom jÄ… uzyskać – mówi dr n. med. MaÅ‚gorzata Czajkowska-Malinowska.
Dokument ma się skupiać na wyzwaniach popandemicznych i podnoszeniu świadomości na temat wyzwań związanych ze zdrowiem układu oddechowego.
– DostrzegajÄ…c pilnÄ… potrzebÄ™ poprawy dostÄ™pnoÅ›ci oraz jakoÅ›ci diagnostyki leczenia chorób pÅ‚uc w Polsce, my, niżej podpisani sygnatariusze, zobowiÄ…zujemy siÄ™ do wypracowania i wzmocnienia systemowych rozwiÄ…zaÅ„ w obszarze chorób pÅ‚uc, zarówno z perspektywy pacjenta, jak i systemu opieki zdrowotnej – napisano w deklaracji ustanawiajÄ…cej koalicjÄ™.
Do Polskiej Koalicji Zdrowe PÅ‚uca przystÄ…piÅ‚o piÄ™ciu sygnatariuszy z sektora opieki pulmonologicznej – Instytut Gruźlicy i Chorób PÅ‚uc, Polskie Towarzystwo Chorób PÅ‚uc, Polskie Towarzystwo Pneumonologii DzieciÄ™cej, konsultant krajowy w dziedzinie chorób pÅ‚uc i konsultant krajowy w dziedzinie chorób pÅ‚uc dzieci, ale czÅ‚onkostwo jest otwarte dla wszystkich podmiotów, którym bliski jest jej cel. Eksperci bÄ™dÄ… pracować nad zaleceniami w trzech obszarach: profilaktyka i walka ze Å›rodowiskowymi uwarunkowaniami chorób pÅ‚uc, postÄ™powanie diagnostyczne i terapeutyczne oraz opieka nad chorymi przez caÅ‚e życie oraz przeciwdziaÅ‚anie wykluczeniu spoÅ‚ecznemu i zdrowotnemu z powodu chorób pÅ‚uc w caÅ‚ym kraju.
– Å»ycie każdego czÅ‚owieka zaczyna siÄ™ oddechem i koÅ„czy siÄ™ oddechem. Bez sprawnie dziaÅ‚ajÄ…cego ukÅ‚adu oddechowego nie ma dÅ‚ugiego i dobrego życia. Dlatego celem Koalicji jest zapewnienie wszystkim Polakom zdrowych pÅ‚uc – dodaje prof. dr hab. n. med. Adam Barczyk ze ÅšlÄ…skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Polskiego Towarzystwa Chorób PÅ‚uc.