Jednym z czynników prowadzÄ…cych do nierównych rezultatów osiÄ…ganych przez kobiety i mężczyzn na rynku pracy jest skÅ‚onność do podejmowania ryzyka w zależnoÅ›ci od pÅ‚ci – dowiódÅ‚ brytyjski ekonomista. Kobiety z wiÄ™kszÄ… ostrożnoÅ›ciÄ… podchodzÄ… do przedsiÄ™wzięć zwiÄ…zanych z inwestycjami, finansami czy biznesem. Bardziej niż mężczyźni skupiajÄ… siÄ™ na ryzyku niepowodzenia i poniesienia straty.
Autor badania, którego wyniki opublikowano w „British Journal of Psychology”, ekonomista dr Chris Dawson z Uniwersytetu w Bath oparÅ‚ siÄ™ na zaÅ‚ożeniu, że ocenÄ™ ryzyka można definiować jako poÅ‚Ä…czenie przekonaÅ„ o prawdopodobieÅ„stwie niepowodzenia i subiektywnego oszacowania wynikajÄ…cych z niego strat. OkazaÅ‚o siÄ™, że kobiety wykazujÄ… silniejszÄ… psychologicznÄ… reakcjÄ™ na straty finansowe niż na zyski. Sprawia to, że sÄ… mniej niż mężczyźni skÅ‚onne do podejmowania ryzykownych wyborów.
– Dysponujemy ogromnÄ… liczbÄ… danych zebranych przez psychologów, ekonomistów, biologów, że przeciÄ™tnie kobiety podejmujÄ… znacznie mniej ryzyka niż mężczyźni w wielu dziedzinach: w sportach ekstremalnych czy decyzjach finansowych. Nieznane byÅ‚y jednak przyczyny tego zjawiska, dlatego zajÄ…Å‚em siÄ™ tym tematem w swojej pracy badawczej – mówi agencji Newseria Innowacje dr Chris Dawson.
Wykorzystuje ona dane zebrane od ponad 13,5 tys. osób w ramach badania panelowego British Household Panel Survey w Wielkiej Brytanii w latach 1991–2008, którego celem byÅ‚a ocena, jak obywatele doÅ›wiadczajÄ… zmian w swoim otoczeniu spoÅ‚eczno-ekonomicznym i w jaki sposób na te zmiany reagujÄ…. Ekonomista skupiÅ‚ siÄ™ na wybranych 17 latach i przeanalizowaÅ‚, w jaki sposób coroczne zmiany w dochodach gospodarstw domowych wpÅ‚ywaÅ‚y na dobrostan psychiczny mieszkaÅ„ców. BadaÅ‚ awersjÄ™ do strat i optymizm finansowy uzależniony od czynników bÄ™dÄ…cych pod kontrolÄ… jednostki.
OkazaÅ‚o siÄ™, że utrata dochodów byÅ‚a bardziej bolesna dla kobiet niż dla mężczyzn. Nie odnotowano natomiast różnic psychologicznych miÄ™dzy pÅ‚ciami w reakcji na wzrost dochodów. Poza tym mężczyźni byli bardziej optymistyczni w postrzeganiu swoich finansowych możliwoÅ›ci w perspektywie kolejnego roku. Kobiety zgÅ‚aszaÅ‚y niższÄ… skÅ‚onność do podejmowania ryzyka, gÅ‚ównie z powodu strachu przed potencjalnÄ… stratÄ….
Przyczyny tego zjawiska nie sÄ… jasne. Może to wynikać z faktu, że w dzieciÅ„stwie to od chÅ‚opców częściej niż na dziewczynkach wymusza siÄ™ podejmowanie ryzyka. Kwestia kulturowa nie jest jednak jedynym wyjaÅ›nieniem. Ekspert przypuszcza, że znaczenie mogÄ… mieć też czynniki biologiczne oraz ewolucyjne.
– SÄ… markery biologiczne ryzyka, teorie ewolucyjne, zgodnie z którymi mężczyźni powinni podejmować wiÄ™cej ryzyka niż kobiety. Wszystko to sprowadza siÄ™ do koncepcji konkurencji miÄ™dzy mężczyznami o kobiety lub o zasoby, których one potrzebujÄ…. Oznacza to, że z przyczyn ewolucyjnych i biologicznych mężczyźni powinni być skÅ‚onni do podejmowania wiÄ™cej ryzyka niż kobiety – mówi badacz z Uniwersytetu w Bath.
WedÅ‚ug ekonomisty sposób, w jaki przedstawiciele obu pÅ‚ci kalkulujÄ… ryzyko, ma odzwierciedlenie na rynku pracy i w finansach.
– Kobiety podejmujÄ… mniej inwestycji kapitaÅ‚owych czy gieÅ‚dowych niż mężczyźni. Może to również stanowić częściowe wyjaÅ›nienie, dlaczego jest mniej kobiet na stanowiskach dyrektorskich niż mężczyzn i dlaczego stanowiÄ… one niewielki odsetek najlepiej zarabiajÄ…cych na rynku pracy. Aby zdobyć stanowisko dyrektora czy inne dobrze pÅ‚atne stanowisko, trzeba podejmować ryzyko. Ma to ogromne znaczenie – jeÅ›li spoÅ‚eczeÅ„stwa chcÄ… doprowadzić do wyrównania rezultatów osiÄ…ganych przez kobiety i mężczyzn, trzeba siÄ™ przyjrzeć wszystkim czynnikom, które wyjaÅ›niajÄ… te różnice. SkÅ‚onność do podejmowania ryzyka w zależnoÅ›ci od pÅ‚ci ma tu znaczenie – tÅ‚umaczy dr Chris Dawson.
Jak wynika z raportu „Sytuacja kobiet w Polsce z perspektywy spoÅ‚eczno-ekonomicznej” Polskiego Instytutu Ekonomicznego, w 2021 roku udziaÅ‚ kobiet na stanowiskach kierowniczych wynosiÅ‚ 43 proc., jednak w zarzÄ…dach najwiÄ™kszych spóÅ‚ek panie stanowiÄ… 24 proc. (dane z II póÅ‚rocza 2022 roku). WÅ›ród prowadzÄ…cych wÅ‚asne dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarcze w 2021 roku kobiety stanowiÅ‚y 32 proc.
Z tegorocznego rankingu PwC „Women in Work Index” oceniajÄ…cego sytuacjÄ™ kobiet na rynku wynika, że Polska zajmuje pod tym wzglÄ™dem ósme miejsce wÅ›ród 33 krajów OECD. To znacznie lepsza pozycja niż inne kraje naszego regionu. Na podstawie danych Eurostatu autorzy raportu oceniajÄ… gender pay gap, czyli lukÄ™ miÄ™dzy wynagrodzeniami kobiet i mężczyzn, na ok. 5,4 proc. i podkreÅ›lajÄ…, że w ciÄ…gu ostatnich lat zaszÅ‚y w tym obszarze znaczÄ…ce zmiany (w 2019 roku wynosiÅ‚a ona 8,5 proc.). Eksperci PwC wskazujÄ…, że gdyby wszystkim krajom OECD udaÅ‚o siÄ™ podnieść poziom zatrudnienia kobiet do tego notowanego w Szwecji (81 proc.), PKB caÅ‚ej grupy mógÅ‚by wzrosnąć w dÅ‚ugiej perspektywie nawet o 6 bln dol.